Discussies in de klas

Waarom zijn discussies zo belangrijk bij het leren over de ingewikkelde en gevoelige kwesties die in deze toolbox behandeld worden en dus een wezenlijk onderdeel? Omdat we leerlingen willen stimuleren om niet alleen over de emotionele maar ook over de rationele aspecten van menselijke relaties na te denken. Maar we willen ook dat ze over hun eigen persoonlijke standpunten nadenken.

Shannon Hancock heeft Stories that Move getest op de Internationale School van Amsterdam: “We merkten dat onze leerlingen werden aangesproken door de opdrachten en dat de discussies rijk en open waren. Eén leerling zei: ‘De toolbox is een goede manier om bloot te leggen hoe ingewikkeld het mechanisme van denken en oordelen in elkaar zit. Ik vond het leuk om naar onze vooroordelen te kijken en hoe dat onze blik op de mensen en de wereld om ons heen beïnvloedt.”

In de leerpaden wordt leerlingen eerst gevraagd om hun eigen gedachten over belangrijke kwesties te benoemen met trefwoorden. Deze worden verzameld in een woordenweb – een digitale representatie van alle antwoorden van de leerlingen. Een woordenweb kan de basis zijn voor een discussie in groepjes of met de hele klas.

Er zijn geen simpele of ‘goede’ antwoorden die we leerlingen kunnen geven. Ze moeten zelf ontdekken waarom mensen verschillende meningen en gevoelens hebben over identiteit en verschillend reageren op discriminatie. Een goed geleide discussie kan zelfontdekking teweegbrengen. Discussie blijkt altijd weer een goede manier te zijn om leerlingen bij een onderwerp te betrekken.

Als de discussieleider moet je een helder beeld hebben van het doel van de discussie – maar sta open voor verrassingen.

Als leerlingen niet gewend zijn aan een open discussie, spreek dan eerst wat algemene regels af. Probeer leerlingen hun eigen regels te laten vaststellen, zoals: goed naar elkaar luisteren, elkaars standpunten respecteren, elkaar om de beurt het woord geven en elkaar niet in de rede vallen.

Leerlingen die inzien dat de kwesties die besproken worden van belang zijn voor hun eigen leven zullen meer gemotiveerd zijn om mee te doen. Idealiter gaan leerlingen ook de voordelen inzien van meedoen aan een levendige discussie: ze oefenen om een eigen mening te vormen en die in gezelschap te uiten, ze leren om te luisteren naar de standpunten van anderen en die te respecteren.

Als een discussie saai wordt of traag op gang komt, kan een provocerende vraag of stelling van jouw kant de oplossing zijn. Neem vervolgens de tijd om de discussie zich te laten ontvouwen.

Groepsdiscussies worden vaak gedomineerd door de ‘usual suspects’. Een manier om er anderen bij te betrekken is iedereen te vragen één gedachte op te schrijven en de stille leerlingen die als eerste te laten voorlezen. Op die manier is hun stem vanaf het begin aanwezig en zal het makkelijker voor hen zijn om nogmaals het woord te nemen.

Als een leerling een discriminerende opmerking maakt, probeer er dan achter te komen waar die opvatting vandaan komt door een gesprek aan te gaan. Toch is het ook belangrijk – voor zowel die leerling als de ‘omstanders’ – dat je duidelijk laat merken dat je die opvatting niet deelt en waarom.

Maak een overzichtelijke lijst van punten die tijdens de discussie naar voren komen (op een vel papier, schoolbord enz.). Het geeft structuur aan de discussie en levert nieuwe ideeën op.