Werken in tweetallen en groepjes

Op de leerpaden werken leerlingen eerst alleen, dan in tweetallen en vervolgens in groepjes, vaak met gebruikmaking van de Denk-Paar-Deel methode. Eerst denken ze ieder voor zich na over een vraag en formuleren ze zelf een antwoord, vervolgens bespreken ze hun antwoorden in tweetallen. Voor de derde stap worden groepjes gevormd van twee tweetallen. Door de groepsuitwisseling worden leerlingen met verschillende standpunten geconfronteerd en leren ze meer begrip voor elkaar te krijgen. Meestal zijn ze ook actiever bij de discussie betrokken, want leerlingen vinden het nu eenmaal vaak makkelijker om in kleine groepjes en onder leeftijdgenoten te praten dan voor de hele klas.

De klas kan op verschillende manieren worden opgedeeld in groepjes, afhankelijk van de opdracht. Mogen de leerlingen zelf kiezen met wie ze werken, of verdeel jij ze in groepjes? Is dat laatste het geval, zorg bij de samenstelling van de groepjes dan voor diversiteit in vaardigheden, persoonlijkheid (introvert/extravert) en achtergrond (etnisch, religieus, nationaliteit). Of je maakt je de groepjes juist zo homogeen mogelijk. Een simpele manier om de klas in willekeurige groepjes te verdelen is het rijtje afgaan en tellen (1-2-3, 1-2-3; appels-peren-bananen enz.). Maar misschien wil je vooraf over de verdeling nadenken.

Wees duidelijk over het verwachte resultaat van groepswerk en met name over het belang van de opdracht voor de leerlingen en het profijt dat ze kunnen hebben van het werken in groepjes. Als één persoon ‘alles doet’ terwijl de anderen achteroverleunen, hebben ze in het vervolg misschien geen zin meer in groepsactiviteiten. Het kan helpen om alle leden van de groep een rol te geven, bijvoorbeeld: aantekeningen maken, op de tijd letten, presenteren, samenvatten, toelichten, vragen stellen. Als leerlingen verschillende rollen uitproberen, bouwen ze geleidelijk een indrukwekkend scala van vaardigheden op.

Stel een duidelijke tijdslimiet aan de groepspresentaties tijdens de uitwisseling met de hele klas. Soms is het nuttiger om ze te vragen één onderwerp uit te lichten dat binnen hun groep voor de interessantste discussie zorgde dan dat ze alleen maar een samenvatting van de discussie geven.