Określenie sił sprzymierzonych podczas II wojny światowej, które początkowo obejmowały Wielką Brytanię, Polskę i Francję, a później także Stany Zjednoczone, Związek Sowiecki oraz wolne siły zbrojne krajów okupowanych, m.in. Polski, Francji czy Belgii. Alianci walczyli z państwami Osi czyli Niemcami, Włochami i Japonią.

Przyłączenie siłą terytorium jednego państwa przez inne w drodze okupacji, często przy użyciu wojska.

Annelies Marie Frank (1929-1945) pochodziła z rodziny niemieckich Żydów,  wraz z którą w 1934 r. uciekła do Holandii. W lipcu 1942 r. rodzina zaczęła ukrywać się w Amsterdamie, lecz została wytropiona przez narodowych socjalistów (nazistów) i ich kolaborantów, a następnie aresztowana. Anna i jej siostra Margot zmarły w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen, a jej matka Edith zmarła w  Auschwitz. Wojnę przeżył tylko jej ojciec, Otto Frank. Opublikował  dziennik Anny będący zapisem życia w ukryciu. Więcej informacji znajdziesz na stronie internetowej Domu Anny Frank.

Stworzone przez narodowosocjalistyczną propagandę określenie aneksji Austrii przez nazistowskie Niemcy w marcu 1938 r. i późniejszego wchłonięcia jej przez Trzecią Rzeszę. Wkraczające oddziały inwazyjne były witane przez wiwatujące tłumy.

Wrogość wobec islamu często powiązana z postrzeganiem tej religii jako radykalnej i sięgającej po przemoc, a przez to jako zagrożenia dla zachodniego społeczeństwa. Mit islamu jako religii miecza pojawił się w Europie Zachodniej w okresie średniowiecza podczas krucjat (wojen religijnych) i przetrwał do dzisiaj. Antyislamiści wykorzystują ataki terrorystyczne w Stanach Zjednoczonych z 9 września 2001 r. a także inne ataki, aby przedstawiać wszystkich muzułmanów jako radykalnych fanatyków.

Generalne odrzucenie judaizmu (religii i kultury narodu żydowskiego) i tych, którzy są jego wyznawcami (Żydów) wynikające z uprzedzeń religijnych lub odmiennych przekonań religijnych. Judaizm przedstawia się jako zagrożenie dla współczesnego zachodniego społeczeństwa. Antyjudaizm nazywa się czasem antysemityzmem religijnym.

Polityczna lub ideologiczna opozycja wobec idei syjonizmu, zgodnie z którą Żydzi powinni mieć własne państwo w Palestynie. Od powstania Izraela antysyjoniści kwestionowali jego prawo do istnienia jako państwa żydowskiego. Często stosują podwójne standardy, żądając od państwa Izrael zachowania, jakiego nie oczekują od innych krajów, zacierając w ten sposób granicę między antysyjonizmem a antysemityzmem.

Ktoś, kogo nie pociąga seksualnie żadna osoba niezależnie od płci.

Termin używany jako określenie ludzi o jasnym kolorze skóry, o głównie europejskim rodowodzie. Od czasów kolonializmu konotuje on władzę, wysoko rozwiniętą kulturę i postęp. W wielu krajach społeczna idea „białego” odgrywa kluczową rolę w procesie kształtowania tożsamości narodowej, co często prowadzi do dyskryminacji ludzi, których nie uznaje się za białych.

Ktoś, kogo emocjonalnie i/lub seksualnie pociągają zarówno mężczyźni jak i kobiety.

Toksyczne związki chemiczne używane w celu spowodowania rozległych szkód lub śmierci, w tym gazy paraliżujące. Uważa się je za broń masowego rażenia, ponieważ oddziałują na każdego, kto wejdzie z nimi w kontakt. Po raz pierwszy użyto ich podczas I wojny światowej. Wykorzystywały je obie strony wojny iracko-irańskiej (lata 80. XX w.). Potwierdzono także (i potępiono) wypadki jej użycia podczas wojny domowej w Syrii każdego roku w latach 2013-2017. Podpisana w 1993 r. Konwencja o zakazie broni chemicznej zakazuje jej produkcji, magazynowania i użycia. Niemniej jej ogromne zapasy nadal istnieją.

Termin, którego w większości przypadków używają ludzie niebędący „Cyganami”, przez wielu uważany za obraźliwy. „Cyganie” nie tworzą jednej grupy, a społeczności, które się tak określa, same klasyfikują się w sposób odmienny. Wielu z nich uważa się za Romów lub Sinti. Termin „Cygan” bywa wykorzystywany jako rasowe oszczerstwo.

Termin używany jako określenie osób postrzeganych jako ciemnoskóre w porównaniu z resztą populacji. Definicja czarnego może być różna w zależności od kultury i społeczeństwa, w którym jest używana. Dziś nazwanie siebie czarnym jest polityczną deklaracją dumy z odzyskania tej tożsamości.

Termin preferowany przez wiele osób w Stanach Zjednoczonych zamiast określenia Afroamerykanin, ponieważ nie uwydatnia afrykańskich korzeni, z którymi niektórzy się nie utożsamiają.

Nierówne traktowanie oparte na takich kategoriach, jak przodkowie, religia, płeć, seksualność lub niepełnosprawność. Chociaż większość krajów zawarła w konstytucji lub przepisach prawa podstawowe prawa człowieka, które wymagają równego traktowania wszystkich, dyskryminacja nadal się zdarza zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i społecznym. Często wyrasta z powszechnego i społecznie akceptowanego (w większości negatywnego) wizerunku określonych grup lub wynika z norm społecznych.

Wykluczenie społeczne lub dyskryminacja rasowa, których ofiarą padają Romowie lub Sinti i które mogą mieć charakter indywidualny lub systemowy.

Powszechnie używane określenie państwa francuskiego pod rządami marszałka Philippe’a Pétaina w okresie od podpisania rozejmu z Niemcami w lipcu 1940 r. do 1944 r. Nazwa pochodzi od leżącego w południowej Francji miasta Vichy będącego siedzibą rządu. Francja Vichy w pewnym zakresie kolaborowała z nazistowskimi Niemcami i także wprowadzała antysemickie przepisy prawa.

zob. front wschodni

Termin używany podczas obydwu wojen światowych. Podczas I wojny światowej określano za jego pomocą linię (front) oddzielającą walczące armie: niemiecką i austrowęgierską z jednej oraz rosyjską z drugiej strony. Podczas II wojny światowej określenie to odnosiło się do frontu między Niemcami a Polską, a następnie między siłami  państw Osi a Związkiem Sowieckim.

Termin używany jako określenie ludzi, których pociągają osoby tej samej płci (w języku polskim odnosi się wyłącznie do mężczyzn). Od lat 90. XX w. w niektórych krajach bywa używany także w znaczeniu pejoratywnym w celu zdeprecjonowania czegoś lub kogoś, na przykład: „to takie gejowskie”. Natomiast zdecydowanie pozytywne skojarzenia wiążą się ze słowem „gejowski” w takich wyrażeniach jak Gejowska Duma (Gay Pride) czy Gejowskie Igrzyska (Gay Games).

Tajna Policja Państwowa w nazistowskich Niemczech  prześladująca osoby uznane przez  narodowych socjalistów za wrogów. Miała nieograniczoną władzę i mogła w sposób całkowicie dowolny aresztować ludzi lub wysyłać ich do obozów koncentracyjnych. Gestapo było zaangażowane w deportacje ludności żydowskiej i innych prześladowanych grup w wielu krajach.

Terminu getto użyto po raz pierwszy w XVI w. w Wenecji jako określenia tej części miasta, w której zmuszeni byli mieszkać Żydzi. Podczas II wojny światowej nazistowskie Niemcy na zasadzie segregacji rasowej wydzieliły w wielu miastach całej okupowanej Europy getta, do których musieli przenosić się Żydzi, a niekiedy także  Romowie. Mieszkańcy gett nie otrzymywali dostatecznych racji żywnościowych. W połączeniu z przeludnieniem, brakiem właściwych warunków sanitarnych, a często także ciężką pracą przymusową, skutkowało to wysoką liczbą zgonów. Wielu ludzi deportowano z gett do obozów zagłady.

Proces koncentracji określonych grup ludności w wyznaczonych częściach miasta realizowany bądź poprzez otwarte zmuszanie do osiedlenia się w nich, bądź też w drodze zakazu osiedlania się w innych miejscach. Na getta przeznacza się często dzielnice podupadające, charakteryzujące się gorszą infrastrukturą, niższą jakością zabudowy i przeludnione.

Światopogląd, w którym heteroseksualność traktuje się jako normę i który uznaje system płci wyróżniający wyłącznie mężczyznę i kobietę. Uważa się, że płeć biologiczna jednostki określa płciową tożsamość i role, a także orientację seksualną.

Okrywająca głowę i piersi chusta noszona tradycyjnie przez niektóre muzułmanki w obecności dorosłych mężczyzn spoza najbliższej rodziny. W tradycji muzułmańskiej uznaje się ją za symbol skromności i prywatności.

Najbardziej rozpowszechnione określenie masowego mordu europejskich Żydów dokonanego przez nazistowskie Niemcy i ich kolaborantów podczas  II wojny światowej. Termin pochodzi z greki i znaczy „całkowicie (holos) spaloną (kaustos) ofiarę”. Zdaniem wielu ludzi termin ten jest niestosowny, ponieważ można w nim dostrzec sugestię, że zabijanie Żydów było ofiarą. W związku z tym często preferuje się termin Szoa. Szersza definicja Holokaustu obejmuje także nieżydowskie ofiary realizowanej przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej polityki masowych mordów.

Uprzedzenia, lęk lub nienawiść wobec osób LGBT+ i homoseksualności. Termin jest krytykowany za to, że tworzy pseudo-medyczne wrażenie. Ludzie obawiający się homoseksualistów lub nienawidzący ich uważają w większości, że mają ku temu racjonalne powody i odwołują się często do koncepcji religijnych lub heteronormatywnych.

Wojna, która rozpoczęła się w Europie w lipcu 1914 r. i trwała do listopada 1918 r. Dwa główne, walczące ze sobą sojusze to alianci, do których należały Rosja, Francja i Wielka Brytania, oraz państwa centralne, czyli Niemcy i Austro-Węgry. Z biegiem czasu przyłączały się do nich kolejne państwa. W tej jednej z największych wojen w dziejach zginęło ponad 16 milionów ludzi (włączając cywili) i po raz pierwszy użyto na dużą skalę broni chemicznej (wojna chemiczna). Wojna zakończyła się zwycięstwem aliantów.

Wojna, która rozpoczęła się w 1939 r., kiedy nazistowskie Niemcy zaatakowały Polskę. W jej trakcie siły sprzymierzonych  walczyły z tak zwanymi państwami Osi. Była to druga wojna na skalę globalną, w jej wyniku zginęło ponad 65 milionów ludzi. Zakończyła się zwycięstwem aliantów w 1945 r.

Mężczyzna, który przewodzi modlitwom i innym praktykom religijnym w meczecie, naucza Koranu i pełni rolę przewodnika religijnego. W wielu tradycjach szyickich imam to także autorytet religijny uznawany za człowieka Boga.

Określenie odnoszące się do ludzi, którzy urodzili się obdarzeni charakterystyką anatomiczną ani typowo męską ani typowo kobiecą.

Uprzedzenia lub nienawiść wobec muzułmanów i kultury muzułmańskiej w ogóle, albo lęk przed nimi. Często wiąże się z dyskryminacyjną ideą, iż wszyscy muzułmanie to religijni fanatycy będący zagrożeniem dla osób niebędących muzułmanami, a islam to przeciwieństwo równości, tolerancji i demokracji. Termin ten bywa krytykowany, ponieważ mylnie sugeruje medyczny charakter tego zjawiska.

Określenie więźnia nazistowskiego obozu koncentracyjnego wyznaczonego przez strażników z  SS do nadzorowania  pracy przymusowej, utrzymania porządku w obozie lub wykonywania zadań administracyjnych. Pochodzenie terminu nie jest jasne. Może to być skrócona postać niemieckiego określenia Kameradschaftspolizei (dosłownie: „policja koleżeńska”). Może także pochodzić od włoskiego słowa capo – „szef”, „kierownik”. Kapo byli lepiej traktowani: otrzymywali większe racje żywnościowe, lepsze ubrania im w pewnym stopniu byli chronieni przed samowolą SS.

Graficzny sposób przedstawienia postaci wywołujący efekt komiczny dzięki przesadnemu uproszczeniu lub uwydatnieniu jej cech. Karykatura może być pochlebna lub krytyczna. Stała się popularną formą sztuki zaangażowanej politycznie w XVIII w., kiedy czasopisma regularnie publikowały karykatury.

Kościół katolicki jest największą gałęzią chrześcijaństwa, a rzymski katolicyzm stanowi najliczniejszą grupę katolików. Jego przywódcą jest papież rezydujący w Watykanie (Rzym). Katolicy wierzą w jednego Boga i w zbawienie przez wiarę w Jezusa Chrystusa.

Wykonane z przędzy lub tkaniny nakrycie głowy okrywające włosy i szczyt głowy, noszone przez Żydów (mężczyzn) zwykle w sytuacjach związanych z kultem religijnym (w synagodze, podczas modlitwy). Ortodoksyjni Żydzi używają kipy także w życiu codziennym. Inna nazwa to jarmułka.

Sieć obozów koncentracyjnych i obozów zagłady utworzonych i zarządzanych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej w okupowanej Polsce. Obóz Auschwitz I był początkowo przeznaczony dla polskich więźniów politycznych, których zaczęto w nim osadzać w czerwcu 1940 r. Począwszy od 1942 r. obóz Auschwitz II-Birkenau stał się największym ośrodkiem natychmiastowej i bezpośredniej eksterminacji Żydów. Selekcji ludzi dokonywano bezpośrednio po przybyciu do obozu. Większość mordowano od razu w komorach gazowych, a pozostałych przeznaczano do pracy przymusowej. W obozie zagłady Auschwitz-Birkenau zamordowano 1.1 miliona ludzi, z czego 90% stanowili Żydzi. Kolejne pod względem liczebności grupy ofiar to etniczni Polacy, Romowie i Sinti, a także sowieccy jeńcy wojenni. Gdy 27 stycznia 1945 r. Auschwitz wyzwoliły wojska sowieckie, w obozie przebywali już tylko nieliczni chorzy więźniowie – pozostałych niedługo wcześniej przeniesiono do innych obozów w tak zwanych marszach śmierci.

Obóz koncentracyjny w północnych Niemczech pierwotnie przeznaczony dla jeńców wojennych. W 1943 r. kontrolę nad częścią obozu przejęło SS . Dla wielu więźniów był to obóz przejściowy przed wywiezieniem do obozów śmierci. Brytyjscy żołnierze, którzy wyzwolili go w kwietniu 1945 r., zastali w nim 60 000 głodujących więźniów, spośród których 14 000 zmarło już po wyzwoleniu. Ogółem w Bergen-Belsen zamordowano około 50 000 ludzi, w większości Żydów.

Obóz koncentracyjny niedaleko Hamburga w północnych Niemczech, funkcjonujący w latach 1938-1945. W KL Neuengamme i jego podobozach SS więziło ponad 100 000 ludzi, zmuszając ich do pracy w przemyśle zbrojeniowym i przy produkcji cegieł, wykorzystując ciężką pracę jako narzędzie zabijania. To oznacza, że SS nie mordowało bezpośrednio wszystkich więźniów, lecz świadomie tworzyło nieludzkie warunki obejmujące brak pożywienia, brak opieki medycznej i nadmiernie wyczerpującą pracę, będące przyczyną śmierci wielu więźniów.

Obóz koncentracyjny dla kobiet i dziewcząt położony 90 km na północny wschód od Berlina. Więźniarki musiały pracować w fabrykach, w tym w zakładach Siemensa. Kiedy zbliżał się front wschodni, SS usiłowało zabić jak najwięcej z nich. W sumie w Ravensbrück zamordowano około 30 000 ludzi.

Praktyka utrzymywania kolonii – terytoriów pozostających pod bezpośrednią kontrolą obcego państwa. Począwszy od XVI w. liczne kraje Zachodu, jak choćby Francja, Hiszpania, Wielka Brytania, Niemcy czy Belgia posiadały kolonie w Ameryce, Afryce, Azji i Australii. Eksploatowanie skolonizowanego terytorium przy użyciu siły tworzyło relację władzy, w ramach której najeźdźcy podejmowali wszystkie fundamentalne decyzje mające wpływ na życie tubylczej ludności. Prowadzona przez nich polityka prowadziła do segregacji, ucisku gospodarczego i politycznego, ofiarą którego padała ludność tubylcza. Europejscy koloniści mieli poczucie wyższości i uważali, że mają prawo sprawować władzę.

Określenie wielu rozmaitych grup, których w społeczeństwie głównego nurtu nie uznaje się za „białe” i które w kulturze zdominowanej przez białych narażone są na systemowy rasizm. Termin ten w naturalny sposób sugeruje ideę solidarności wszystkich grup będących przedmiotem dyskryminacji na podstawie kategorii „rasy”, niemniej zakłada „białość” jako normę.

Jej celem jest ochrona dzieci na całym świecie i ich praw, w tym prawa do życia, prawa do wolności od przemocy i wyzysku, a także prawa do wyrażania własnych opinii. Do dziś (2017) konwencję ratyfikowało 196 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych. Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj Konwencję o prawach dziecka.

Termin stosowany zwykle jako nazwa miejsca publicznego kultu w chrześcijaństwie lub nazwa grupy chrześcijan o określonych przekonaniach i formach kultu, na przykład kościół prezbiteriański, katolicki, prawosławny.

Lęk przed kimś lub przed czymś, bądź nienawiść do kogoś lub czegoś, co postrzega się jako obce lub odmienne, na przykład do osób pochodzących z innych krajów lub reprezentujących odmienną kulturę. Może obejmować lęk przed utratą tożsamości, podejrzliwość wobec działań „innych”, agresję wobec nich, a nawet pragnienie pozbycia się ich w celu ochrony kultury własnej grupy.

Idee, osiągnięcia, zwyczaje i zachowania społeczne charakterystyczne dla określonej grupy etnicznej, narodu lub społeczeństwa w określonym momencie czasowym. Na naszą ocenę innych kultur wpływa zwykle kultura, którą znamy, i dlatego ocena ta jest subiektywna.

Kobieta, którą uczuciowo i/lub seksualnie pociągają inne kobiety.

Zbiorowe określenie rozmaitych orientacji seksualnych i tożsamości płciowych. Cztery litery to skrót od słów: lesbijski, gejowski, biseksualny i transseksualny, natomiast „+” wskazuje na istnienie innych tożsamości płciowych i seksualności, takich jak queer, interseksualność i aseksualność.

LGBTQIA* skrót utworzony od słów lesbijski, gejowski, biseksualny, transseksualny, queer, interseksualny i aseksualny, a *(asterysk) oznacza wszystkich tych, którzy definiują własną tożsamość płciową. Dyskryminacja osób LGBTQIA* polega na odrzuceniu ich orientacji seksualnej i/lub tożsamości płciowej. Może to przyjmować rozmaite postaci, od krzywdzącego języka po przemoc fizyczną, lecz obejmuje także dyskryminację strukturalną przez firmy i instytucje państwowe. Dyskryminację, której ofiarami są osoby LGBTQIA*, nazywa się czasem homofobią, jednak ten termin mylnie sugeruje, że jest to problem medyczny: „fobia” czyli lęk, którego nie można opanować.

Działanie o charakterze międzynarodowym, którego celem jest całkowite lub częściowe unicestwienie grupy etnicznej, narodowej, rasowej lub religijnej. Może obejmować masowe zabijanie, lecz może także oznaczać systematyczne niszczenie instytucji i struktur społecznych, politycznych i kulturalnych, języka i religii. Przykłady ludobójstwa w historii to Holokaust i Porajmos podczas II wojny światowej, a także ludobójstwo w Rwandzie w 1994 r. Aby dowiedzieć się więcej, odwiedź stronę internetową W 1948 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, która wskazuje państwom, jak zapobiegać aktom ludobójstwa i jak je karać. Do dziś (2017) ratyfikowały ją 143 kraje.

Pod koniec  II wojny światowej, w miarę postępów wojsk  alianckich  wyzwalających tereny okupowane przez Niemcy, a następnie stopniowo zajmujących terytorium samych Niemiec, SS  zmuszało więźniów obozów koncentracyjnych do marszów śmierci. Ich celem było usunięcie potencjalnych świadków i dowodów, a także utrzymanie jak największej siły roboczej przeznaczonej do pracy przymusowej. Skrajnie osłabionych więźniów ewakuowano w zamkniętych wagonach kolejowych lub zmuszano do wielodniowego, a nawet wielotygodniowego marszu. Osoby, które nie były w stanie nadążyć za innymi, zabijali strzałami strażnicy z SS. Podczas ewakuacji zginęły tysiące ludzi (zastrzelonych lub w następstwie niedożywienia i chorób). Niektóre z marszów śmierci kończyły się masowymi egzekucjami wszystkich więźniów.

Pastor Kościoła Baptystycznego w Montgomery, w stanie Alabama, oraz działacz na rzecz praw obywatelskich czarnoskórych Amerykanów. Przeciwstawiał się segregacji rasowej w Stanach Zjednoczonych, a najbardziej znany jest prawdopodobnie z przemówienia rozpoczynającego się od słów „I have a dream…” („Mam marzenie…”) wygłoszonego w Waszyngtonie podczas wielkiego marszu na rzecz podstawowych praw obywatelskich.

Muzułmańskie miejsce kultu, a zarazem ośrodek informacyjny i edukacyjny; można w nim otrzymać pomoc socjalną i rozstrzygnąć spór.

Wypowiedzi lub wizerunki atakujące, lżące lub obrażające osobę ze względu na jej płeć, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, religię, upośledzenie, itp. Może być wyrazem nienawiści nadawcy (mówiącego) lub mieć na celu wywołanie nienawiści u adresatów (słuchaczy). Mowa nienawiści obejmuje komentarze nakłaniające do dyskryminacji lub usprawiedliwiające ją. W swej najbardziej skrajnej postaci mowa nienawiści otwarcie nawołuje do agresji i przemocy wobec grup lub jednostek. W Internecie i w mediach jej celem są przede wszystkim osoby LGBT+, muzułmanie i kobiety. W wielu krajach mowa nienawiści może być ścigana sądownie. Aby dowiedzieć się więcej, zapoznaj się z wynikami No Hate Survey zorganizowanego przez ruch No Hate Speech.

Wyznawca islamu. Arabskie słowo „muslim” znaczy „ten który osiągnął pokój Boży”. Muzułmanie wierzą, że jest jeden Bóg, Allah, a przekonanie, iż jest jedynym bogiem stanowi kluczowy element ich duchowości. Większość muzułmańskich społeczności tworzą sunnici lub szyici, istnieje jednak także wiele mniejszych grup religijnych, takich jak Ruch Ahmadijja, ibadyci czy alawici. W wielu krajach, w których większość społeczeństwa stanowią muzułmanie, największą grupą są sunnici. Niektórzy muzułmanie nie utożsamiają się z żadnym odgałęzieniem islamu. Wśród muzułmanów istnieje wiele tradycji kulturowych.

Totalitarna ideologia oraz reżim, który rządził w Niemczech w latach 1933-1945 i był radykalnie antysemicki, rasistowski, antydemokratyczny i antykomunistyczny. Reżim narodowosocjalistyczny sprawował polityczną kontrolę nad każdym aspektem życia społecznego (niemieckie: Gleichschaltung) i prześladował każdego, kogo uznawał za swego wroga, zwłaszcza Żydów.

Zwolennik narodowego socjalizmu. Termin ten wskazuje na członkostwo w partii nazistowskiej, NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei), lecz często używa się go w szerokim znaczeniu jako określenia każdej osoby uczestniczącej w prześladowaniach Żydów, Romów i Sinti a także innych ofiar nazistowskich Niemiec.

Okres pomiędzy rokiem 1933 a 1945, w którym Niemcy były faszystowską dyktaturą pod rządami Adolfa Hitlera i partii nazistowskiej, NSDAP. Nazistowskie Niemcy wywołały II wojnę światową, najeżdżając Polskę w 1939 r. Miliony ludzi, zwłaszcza Żydów, uznano za „wrogów” Rzeszy Niemieckiej, prześladowano i mordowano.

Wielokrotne agresywne zachowanie mające wyrządzić szkodę; może być werbalne, emocjonalne, fizyczne lub mieć charakter cyberprzemocy. Kiedy sprawcą jest grupa, nazywamy je mobbingiem. Sprawca może sobie obrać za cel klasę społeczną, rasę, wymiary ciała, siłę, płeć, orientację seksualną, religię, wygląd, zachowanie, mowę ciała lub zdolności. Nękanie może powodować bardzo poważne i długotrwałe problemy.

Członek ruchu społecznego lub politycznego kultywującego idee nazizmu, przede wszystkim rasizm, antysemityzm i ksenofobię. Większość neonazistów winą za problemy własnego społeczeństwa obarcza imigrantów lub wyimaginowany żydowski spisek. Często odrzucają lub bagatelizują Holokaust i inne przypadki ludobójstwa popełnianego przez narodowych socjalistów i ich kolaborantów. W wielu krajach na całym świecie dochodziło do brutalnych neonazistowskich ataków, w tym nawet morderstw. Ofiary neonazizmu to między innymi dziewięciu imigrantów i policjantka zabici w Niemczech od 2000 r. przez tak zwane Narodowosocjalistyczne Podziemie.

Skrót wyrażenia „non-governmental organisation”, czyli „organizacja pozarządowa”. To organizacja non-profit utrzymująca się ze składek członków i darowizn, często prowadzona przez wolontariuszy. Organizacje pozarządowe działają niezależnie od rządów i organizacji międzynarodowych skupiających rządy. Istnieje bardzo wiele tego typu organizacji zajmujących się dobroczynnością, kwestiami politycznymi, społecznymi lub religijnymi.

Wywieranie wpływu na tworzenie prawa lub działania polityczne poprzez pokojową odmowę przestrzegania określonych przepisów lub poleceń. Przykłady takich protestów bez użycia przemocy to bojkot firm lub wyborów, pikiety, protesty „siedzące”, okupowanie pomieszczeń, zwalnianie tempa pracy, masowe demonstracje i strajki głodowe.

Trywializujące określenie antysemickiego pogromu zorganizowanego w Niemczech nocą z 9 na 10 listopada 1938 r. W jego trakcie zniszczono ponad 1 400 synagog, plądrowano żydowskie sklepy i domy, a w kolejnych dniach tysiące Żydów deportowano do obozów koncentracyjnych. Zamordowano ok. 90 osób. W Niemczech używa się najczęściej określeń Reichspogromnacht lub Novemberpogrom, ponieważ termin „Kristallnacht” był powszechnie używany przez nazistów i nawiązywał do szkła z rozbitych witryn sklepowych.

Standardy lub wzorce uznawane za typowe i zwyczajowe, a zatem oczekiwane przez większość członków społeczeństwa. Normy są często niepisane i wyraźnie widać, kiedy ktoś ich nie przestrzega. Zachowanie takiej osoby jest postrzegane jako ekscentryczne lub obraźliwe.

(Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników): jedna z kilku skrajnie prawicowych partii politycznych założonych w Niemczech po I wojnie światowej. W 1921 r. jej liderem został Adolf Hitler. Była to partia nacjonalistyczna, antydemokratyczna i antysemicka. W 1932 r. była już największym ugrupowaniem w niemieckim parlamencie. Gdy w 1933 r. Hitler został kanclerzem, wszystkie pozostałe partie polityczne zdelegalizowano, a narodowi socjaliści ustanowili dyktaturę. Hitler był zarówno przywódcą partii jaki i głową państwa, a partyjny symbol – swastyka – stał się godłem narodowym. NSDAP stała się jedyną legalną partią polityczną w Niemczech aż do jej delegalizacji przez aliantów po II wojnie światowej.

Obóz dla więźniów przeznaczonych do pracy przymusowej na przykład w rolnictwie, w fabrykach, przy budowie dróg i w budownictwie. Pierwotnie w obozach pracy odbywali kary kryminaliści, natomiast w XX w. wiele reżimów totalitarnych, zarówno komunistycznych jak i faszystowskich, wykorzystywało je do przetrzymywania swych przeciwników. Panujące w nich warunki były zróżnicowane, jednak często prowadziły do śmierci wielu więźniów.

Obóz utworzony we francuskim mieście Drancy leżącym 20 km na północ od Paryża. Powstał w 1941 r. jako obóz internowania dla Żydów pochodzących z innych krajów, a następnie stał się głównym obozem tranzytowym, przez który przeszła większość francuskich Żydów deportowanych przez narodowych socjalistów i ich kolaborantów.

Począwszy od 1933 r. niemieccy  narodowi socjaliści (naziści) stworzyli liczne obozy koncentracyjne. Początkowo więzili w nich głównie swoich przeciwników politycznych. Potem przetrzymywano w nich także Żydów, etnicznych Polaków, Romów i Sinti, duchowieństwo, świadków Jehowy, tak zwany “element aspołeczny”, homoseksualistów i inne osoby uznane za wrogów nazistowskich Niemiec. Tortury, egzekucje, eksperymenty medyczne, niedożywienie i inne formy fizycznego maltretowania doprowadziły w tych obozach do śmierci tysięcy ludzi. Natomiast obozy zagłady były tworzone przez nazistów w celu systematycznego mordowania setek tysięcy ludzi, głównie Żydów, Romów i Sinti. Większości masowych mordów dokonano przez zagazowanie, jednak miały miejsce także masowe rozstrzelania, a wielu ludzi po prostu zamęczono na śmierć katorżniczą pracą w warunkach głodowych. W niemieckich nazistowskich obozach zagłady zginęła prawie połowa spośród 6 milionów Żydów wymordowanych podczas Holokaustu .

Uznanie kogoś – w myśli lub werbalnie – za winnego jakiegoś niepowodzenia lub pojawienia się niepożądanych skutków. “Obwinianie ofiary” oznacza uznanie ofiary wykroczenia lub przestępstwa za częściowo lub całkowicie odpowiedzialną za nie. Aby dowiedzieć się więcej, obejrzyj ten materiał wideo Brené Brown.

Podczas II wojny światowej Niemcy podbiły i okupowały wiele krajów, w tym Polskę, Francję, Belgię, Holandię, Czechosłowację i Związek Sowiecki.

Preferencje dotyczące partnerów seksualnych, a także – bardziej ogólnie – zainteresowanie jednostki inną osobą, niekoniecznie o charakterze seksualnym.

Koalicja państw pod przywództwem nazistowskich Niemiec, Włoch i Japonii, która podczas II wojny światowej walczyła z  siłami sprzymierzonych. Jako pierwszy użył tego terminu włoski dyktator Benito Mussolini, mówiąc o osi Rzym-Berlin po podpisaniu traktatu o przyjaźni między Włochami a Niemcami w 1936 r. Do sformowania koalicji doszło dlatego, że wszystkie trzy kraje dążyły do utrwalenia swej ekspansjonistycznej polityki.

Paragraf niemieckiego kodeksu karnego (1871-1994) uznający za przestępstwo homoseksualne akty płciowe pomiędzy mężczyznami. Naziści wykorzystywali go jako podstawę dla prześladowań homoseksualistów. Tysiące aresztowano i deportowano do obozów koncentracyjnych, w których większość zamordowano. Ten sam kodeks był w użyciu aż do 1994 r. W 2017 r. osoby skazane na podstawie tego paragrafu uniewinniono i przyznano im odszkodowania.

To rosyjskie słowo oznaczające „zniszczenie”, które pierwotnie oznaczało brutalne ataki na Żydów w Rosji pod koniec XIX i na początku XX stulecia, stało się później także określeniem masowych ataków antysemickich dokonywanych przez narodowych socjalistów i ich kolaborantów. Dziś terminem tym obejmuje się także ataki na europejskich Żydów w okresie średniowiecza oraz generalnie – wszelkie zorganizowane ataki lub masakry, których ofiarami są grupy etniczne takie jak na przykład Sikhowie w Indiach lub tureccy Alawici.

Słowo w języku romskim oznaczające ludobójstwo Romów i Sinti dokonane podczas II wojny światowej przez niemieckich narodowych socjalistów i ich kolaborantów. Celem była całkowita zagłada ludności romskiej w Europie. Podłożem prześladowań Romów był rasizm.
Dokładna liczba ofiar śmiertelnych pozostaje nieznana, jednak mogło ich być 500 000 lub więcej. Zachodnie Niemcy uznały oficjalnie Porajmos dopiero w 1982 r. Mimo oficjalnego uznania ludobójstwo Romów w dużej mierze pozostaje nieznane.

Wszelka praca lub usługa świadczona wbrew woli pod presją lub groźbą. W okresie międzywojennym to zjawisko było przede wszystkim związane z kolonializmem . Podczas II wojny światowej  praca przymusowa stała się narzędziem ucisku powszechnie stosowanym przez nazistowskie Niemcy oraz ich niektórych sojuszników z powodów ekonomicznych. Narodowi socjaliści zmusili do pracy w Niemczech ponad 7 milionów ludzi z wielu krajów okupowanych, głównie w rolnictwie i w przemyśle. Na przykład więźniów obozów koncentracyjnych zmuszano do pracy w niemieckim przemyśle zbrojeniowym.

Niezbywalne, fundamentalne prawa przysługujące wszystkim istotom ludzkim. Ich przykłady to: prawo do życia, do wolności od tortur, do wolności poruszania się, do wolności myśli, sumienia i religii, a także do wolności słowa. W 1948 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła Powszechną Deklarację Praw Człowieka jako „wspólny najwyższy cel wszystkich ludów i wszystkich narodów”. Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj Powszechną Deklarację Praw Człowieka.

Ucisk lub szykany spotykające ludzi z powodu wyznawanej religii, przekonań, orientacji seksualnej, czy też ze względu na określoną koncepcję płci lub rasy.

Postawy, uczucia i zachowania, które społeczeństwo lub kultura wiąże z byciem mężczyzną lub kobietą. Te koncepcje różnią się w zależności od społeczeństwa i mogą się zmieniać. W sytuacji, gdy jednostki lub grupy „nie pasują” do norm płciowych, często spotykają się z dyskryminacją lub wykluczeniem społecznym.

W języku polskim brak neutralnego odpowiednika tego terminu. Określenie osób, które nie utożsamiają się z przyjętymi społecznie normami związanymi z ich biologiczną płcią. Ich tożsamość lokuje się w spektrum tożsamości płciowych gdzieś pomiędzy mężczyzną a kobietą.

Żydowski uczony lub nauczyciel Tory, duchowy przywódca żydowskiej wspólnoty lub synagogi. Rabin może przewodzić nabożeństwom modlitewnym, a Żydzi zwracają się do niego o rozstrzygnięcie kwestii prawa żydowskiego i innych problemów.

Kontrolowany rozdział ograniczonych zasobów takich jak pożywienie, odzież czy paliwo. Wykorzystuje się je często podczas wojny, na przykład wydając kupony (tzw. „kartki”) pozwalające obywatelom kupić co miesiąc określoną ilość dóbr, których brakuje.

Raport dotyczący dochodzenia, którego przedmiotem było policyjne śledztwo w sprawie zabójstwa Stephena Lawrence’a, młodego czarnoskórego mężczyzny ugodzonego nożem na przystanku autobusowym w Londynie w 1993 r. Raport we wnioskach końcowych stwierdzał, że sposób zajmowania się sprawą przez Policję Metropolitalną dowodzi występowania w niej rasizmu instytucjonalnego. Raport wywołał wiele dyskusji i doprowadził ostatecznie do istotnej przemiany świadomości społecznej co do potrzeby zajęcia się problemem  rasizmu w brytyjskiej policji.

Termin używany w przeszłości do dzielenia ludzi na grupy na podstawie dostrzegalnych podobieństw biologicznych lub innych cech specyficznych dla danej grupy i odróżniających ją od innych grup. Dziś to historyczne pojęcie porzucono i nie uznaje się go już za podstawę obowiązującej klasyfikacji biologicznej. Stanowimy jeden gatunek, a różnice genetyczne nie określają naszego charakteru, zdolności czy tożsamości. Pojęcie rasy jest natomiast kluczowe dla rasizmu.

Forma kulturowego rasizmu wymierzonego przeciw muzułmanom, która uznaje zachodnie kultury za wyższe od kultur muzułmańskich, a także iż kultury te wzajemnie się wykluczają. Takie symbole kulturowe jak hidżab czy turban mogą być wykorzystywane do deprecjonowania innych grup i dyskryminowania ich.

Rasizm utrwalony w instytucjach społecznych lub politycznych i przez nie uaktywniany. Może prowadzić do negowania istnienia rasizmu, profilowania rasowego i wykluczenia w sferze edukacji, potrzeb mieszkaniowych i zatrudnienia lub do dyskryminacji w zakresie uczestniczenia w życiu politycznym, na przykład praw wyborczych.

Termin Roma jest zbiorową nazwą wszystkich Romów, w tym tych, którzy sami siebie nazywają Romami, Sinti, Kale, i wielu spokrewnionych z nimi grup z całej Europy. Należy go rozumieć jako określenie wielkiej różnorodności ludzi. Określenie „Rom” odnosi się także do osoby pochodzenia romskiego. Roma posiadają wspólne elementy kulturowego dziedzictwa, niektórzy (nie wszyscy) mówią tym samym językiem, a niektórych łączy historia.
To, jak Roma określają samych siebie, zależy od języka. Choć wielu uważa termin „Cygan” za obraźliwy, używają go pewne romskie/cygańskie organizacje w niektórych krajach, na przykład w Wielkiej Brytanii. W mówionej odmianie języka niemieckiego używa się zawsze łącznie dwóch nazw „Sinti i Roma”.

Druga, obok terminu Roma, zbiorowa nazwa grup etnicznych Romów i Sinti. Te wywodzące się z północnych Indii grupy zaczęły migrować na zachód w V w., na Bałkanach pojawiły się w XIV w., a do Niemiec i Francji przybyły w XV w.

Terminem „romski” określa się także grupę języków, którymi posługują się Romowie. Pewne ich elementy są podobne, jednak występuje w nich zarazem tyle różnic, co w językach słowiańskich. Sinti mieszkający w Niemczech, Austrii, Holandii, Francji i południowych Włoszech, mówią językiem romani zwanym także sinti romani.

Amerykańska działaczka na rzecz praw obywatelskich. W 1955 r. aresztowano ją w Montgomery, w stanie Alabama, za odmowę ustąpienia miejsca w autobusie białemu pasażerowi. Bojkot komunikacji autobusowej w Montgomery zorganizowany przez Martina Luthera Kinga Jr w następstwie jej aresztowania przyczynił się do zniesienia przepisów narzucających segregację rasową.

Jedna z grup Romów z Europy Środkowej. Sinti to najstarsi Romowie mieszkający w Niemczech i w Austrii, których samoidentyfikacja została oficjalnie zaakceptowana. Tradycyjnie prowadzili życie wędrowne, jednak dziś większość Sinti prowadzi osiadły tryb życia.

Honorowa nagroda przyznawana przez państwo Izrael osobom niebędącym Żydami, które narażały własne życie, ratując prześladowanych Żydów w okresie narodowego socjalizmu, nie oczekując za to żadnego wynagrodzenia. Na dzień 1 stycznia 2017 r. tytuł Spawiedliwego wśród Narodów Świata przyznano 26 513 osobom z 51 krajów. Aby dowiedzieć się więcej, zajrzyj do Bazy Danych Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Skrót utworzony od słowa Schutzstaffel (oddział ochronny). Elitarna organizacja wojskowa nazistowskiej partii NSDAP, posiadająca własną agencję wywiadowczą. Posiadała wiele firm czerpiących zyski z pracy przymusowej więźniów obozów koncentracyjnych. SS kierowało wszystkimi obozami koncentracyjnymi i przede wszystko ono odpowiada za dokonywane w nich masowe zabójstwa.

Powszechny lecz nadmiernie uproszczony obraz określonej grupy. Stereotypy mogą być pozytywne, negatywne lub neutralne. Mogą powodować to, że ludzie wyolbrzymiają różnice między grupami, albo fałszywie postrzegając je jako homogeniczne, albo skupiając się wyłącznie na różnicach.

Wywodzący się z chrześcijaństwa ruch religijny założony w drugiej połowie XIX w. w Stanach Zjednoczonych. Jego członkowie wierzą, że powstała pod wpływem Bożego natchnienia Biblia jest wierną relacją historyczną i dlatego żyją według jej zasad. Są znani z głoszenia Słowa Bożego chodząc od domu do domu. Odrzucają władzę doczesną i przestrzegają zasady politycznej neutralności. W nazistowskich Niemczech świadków Jehowy prześladowano za odmowę służby wojskowej i używania hitlerowskiego pozdrowienia. Spośród 20 000 niemieckich świadków Jehowy 10 000 trafiło do więzień, a 2 000 wysłano do obozów koncentracyjnych.

Pogląd, iż naród Żydowski powinien mieć swoją ojczyznę w Palestynie. Termin ten oznacza także żydowski ruch nacjonalistyczny, który powstał pod koniec XIX w. i którego celem było stworzenie w Palestynie żydowskiego państwa.

Żydowski dom modlitwy wykorzystywany także do czytania Tory , gromadzenia się i studiowania. To jedna z najważniejszych instytucji w judaizmie, pod wpływem której ukształtowała się instytucja wspólnych zgromadzeń w chrześcijaństwie i islamie.

Hebrajskie słowo oznaczające zniszczenie lub „katastrofę” używane jako określenie ludobójstwa około sześciu milionów Żydów dokonanego przez niemieckich nazistów i ich kolaborantów, motywowanego przede wszystkim antysemityzmem. Szoa oznacza także kulturowe, społeczne i intelektualne wyniszczanie w Europie narodu żydowskiego jako grupy. Inna nazwa to Holokaust.

Jedna z najważniejszych ksiąg judaizmu. Stanowi zbiór starożytnych pism rabinicznych i komentarzy dotyczących żydowskiego prawa i tradycji. Jest rozszerzenie Tory i stała się podstawą dla późniejszych kodeksów żydowskiego prawa.

Zwój, na którym zapisanych jest pięć pierwszych ksiąg Biblii Hebrajskiej. Korzysta się z niej podczas modlitw w  synagodze. Termin Tora jest także używany w szerszym znaczeniu jako określenie wszystkich podstawowych nauk religii żydowskiej.

Tożsamość odnosi się do indywidualnej charakterystyki każdego człowieka, jego przekonań, sposobów ekspresji i właściwości, które czynią nas tym, kim jesteśmy. To odpowiedź na pytanie „Kim jestem?”, „Gdzie przynależę?”, „Co czyni mnie podobnym/podobną do jednych i odmiennym/odmienną od innych?’ (postrzeganie samego siebie) oraz „Jak inni ludzie mnie postrzegają?”.

Nasza tożsamość nie jest zakorzeniona w genach i zmienia się. W części jest kształtowana przez nasze otoczenie: rodzinę i kulturę, której jesteśmy częścią. Niektóre aspekty tożsamości są widoczne, a inne nie. Wszyscy utożsamiamy się z bardzo wieloma różnymi grupami. Nikt nie jest wyłącznie mężczyzną albo kobietą, wyłącznie uczniem lub nauczycielem, wyłącznie muzułmaninem lub chrześcijaninem, Żydem lub ateistą. Dzielimy poszczególne charakterystyki z wieloma ludźmi, jednak zestaw cech każdego z nas jest niepowtarzalny.

Przynależność do grupy społecznej posługującej się tym samym językiem (lub podobnymi językami), mającej wspólne dziedzictwo kulturowe, historię, ojczyznę, itp., często poprzez urodzenie. Termin ten jest niekiedy mylony z takimi terminami jak społeczeństwo, naród czy rasa.

Przynależność do grupy społecznej posługującej się tym samym językiem (lub podobnymi językami), mającej wspólne dziedzictwo kulturowe, historię, ojczyznę, itp., często poprzez urodzenie. Termin ten jest niekiedy mylony z takimi terminami jak społeczeństwo, naród czy rasa.

Wewnętrzne poczucie jednostki, iż jest mężczyzną, kobietą, ich połączeniem lub ani tym ani tym. Może być odmienne od płci przypisanej przy narodzinach.

Negatywne postawy i emocje wobec osób transseksualnych. Poglądy transfobiczne uważa się za jeden z aspektów homofobii.

Cechuje osoby, których tożsamość płciowa jest odmienna od tej, którą przypisano im w momencie narodzin. Niektórzy, choć nie wszyscy, decydują się na przeobrażenie fizyczne. Nie chcąc żyć w przypisanej im płci, mogą przejść operacje chirurgiczne i terapie hormonalne skutkujące uzyskaniem fizycznego wyglądu typowego dla płci, z którą się utożsamiają.

Określenie nazistowskich Niemiec stworzone przez narodowosocjalistyczną propagandę.

Osoba uciekająca ze swojego kraju z powodu wojny lub prześladowań  rasowych, religijnych czy politycznych . Osoby, którym przyznano status uchodźców, są zdefiniowane przez prawo międzynarodowe i chronione przez nie. Nie wolno ich wydalić z kraju ani ponownie narazić na niebezpieczeństwo. Osoby starające się o azyl to ludzie, których prośba o schronienie nie została jeszcze rozpatrzona.

Przyjęta z góry opinia oparta na takich atrybutach jak płeć, orientacja seksualna, pochodzenie etniczne lub religia. Uprzedzenia nie opierają się na rozumie ani na rzeczywistym doświadczeniu; w większości są negatywne; często sięga się po nie, by usprawiedliwić dyskryminację. W przeciwieństwie do stereotypów, uprzedzenia niosą za sobą ładunek emocjonalny. Uprzedzenia często są nieświadome i dlatego tak trudno je pokonać.

W latach 1933-1939 rządzący w Niemczech narodowosocjalistyczny reżim wprowadził wiele przepisów prawa, które ograniczały lub znosiły prawa obywatelskie i prawa człowieka w odniesieniu do Żydów w Niemczech. Żydowskim nauczycielom i dzieciom odebrano na przykład dostęp do państwowych szkół. Żydów wykluczono z kilku zawodów i zmuszono do przyjęcia drugiego imienia (Sara dla kobiet i Israel dla mężczyzn). Także Francja Vichy wprowadzała w latach 1940-1941 antyżydowskie ustawodawstwo, zabraniające Żydom obejmowania urzędów publicznych i pozbawiające ich obywatelstwa. We wszystkich krajach okupowanych przez nazistowskie Niemcy Żydzi odczuwali dotkliwe skutki wprowadzanych tam antysemickich przepisów.

Ogólnoświatowe załamanie gospodarcze, które miało miejsce w latach 30. XX w. i objęło wiele krajów. Rozpoczęło się w Stanach Zjednoczonych od krachu na giełdzie papierów wartościowych w październiku 1929 r. W jego następstwie doszło do upadku europejskich banków i bankructwa wielu firm.

Podobóz obozu koncentracyjnego Neuengamme.

Poczucie wyższości oznacza pogląd, że jest się osobą lepszą niż ktoś inny, przerastającą kogoś innego. Przeciwieństwem wyższości jest niższość.

Ang. „stop and search”. Obowiązująca w Stanach Zjednoczonych zasada, zgodnie z którą policja ma prawo zatrzymać, przeszukać, a następnie aresztować dowolną osobę bez powodu, nakazu czy dowodu przestępstwa. W wielu miastach i krajach dowiedziono, że z większym prawdopodobieństwem policja zatrzyma i przeszuka czarnoskórego, a zatem jest to element tak zwanego „profilowania rasowego”.

Zwykle brutalna zbrodnia motywowana uprzedzeniami lub nienawiścią sprawcy do religii, płci, tożsamości etnicznej, niepełnosprawności, orientacji seksualnej narodowości, itp. ofiary. Może obejmować przemoc fizyczną, zniszczenie własności, zastraszanie, nękanie, przemoc słowną lub obraźliwe listy. Niektóre kraje wprowadziły przepisy prawne mające zapobiegać zbrodniom nienawiści poprzez zwiększenie wymiaru kary w przypadku, gdyby dowiedziono, że przestępstwo było motywowane wrogością do określonej grupy społecznej.

Społeczność żydowska składa się z różnych grup w tym Żydów ortodoksyjnych, liberalnych czy reformowanych, a także Żydów niereligijnych. Poszczególne osoby myślą o sobie jako o Żydach z rozmaitych powodów. Niektórzy nie przestrzegają reguł żydowskiej wiary, lecz czują związek z innymi Żydami ze względu na dzieje swych przodków. Niektórzy mogą obchodzić żydowskie święta. Inni nie czują silnego związku ze swymi żydowskimi korzeniami. Zgodne z żydowskim prawem religijnym dzieci, których matka jest Żydówką, są Żydami. Żydzi wierzą, że jest jeden Bóg, który nie tylko stworzył wszechświat, lecz z którym każdy Żyd może wejść w osobistą relację. Możliwe jest przejście na judaizm po okresie studiów i zanurzenia się w żydowskim życiu, co odbywa się pod nadzorem rabina.